Güney Kafyasya'da Soğuk Savaş mı?
Bildiğimiz üzere, 1945 yılı Almanya savaşı kaybederek, Sovyetler ve Müttefikler arasında paylaşıldıktan sonra, 2 kutuplu bir dünya düzeninin temelleri atılmışdır. Uluslararası sistemin yenilenerek 2 kutuplu sisteme geçmesi, Batının Sovyetlerin artan etkisine duyduğu endişe ile bağlantılıdır. Bu bağlamda, şiddetlenen taraflar arasında rekabet, 1960 yılına kadar dengeli sürdürülse de, Stalin`in ölümü sonrası Sovyet bloğu örnek aldığı liberal politikalar eşliğinde ciddi prestij kaybetmişti. Buraya 1980`li yıllarda Sovyetlerin, Afganistan kaybını ve Berlin duvarının yıkılışını eklersek tablo tamamlanmış olur.
1991 yılı uyguladığı liberal politikalar ve pazar ekonomisine geçit sonucunda parçalanan Sovyetler Birliği , bir çok yeni devletlerin oluşmasına neden olurken,üst yönetim eski düzeni bir arada tutabilmek için 1991 yılında "Bağımsız Devletler Topluluğu"nu inşa etdi. Bu dönemden itibaren bir çok akademisyen Soğuk Savaş`ın bittiğini durmadan tekrar ederek, yeni düzeni övmeye başladı. Bu düzenin temel aktörleri ise "Ulus devletleri sömüren güçler"den başkası değildi. Bu bağlamda, Sovyetlerin sistem dışı kaldığını düşünen güçler hem Güney Kafkasya'dan hem de Doğu Avrupa'dan bir takım hükumet karşıtı protestolarla ilerlemeye başladılar. Fakat, bu emperyalist ilerleme, 1994 yılı Haydar Aliyev`in Azerbaycan`da, 2000 yılı Putin`in Rusya`da, 2003 yılı Recep Tayyip Erdoğan`ın Türkiye`de yönetime gelmesi ile belirtilen devletlerde etkisini azaltmış oldu.
2002 yılı Saddam Hüseyin`in düşürülmesi, 2008 yılı Gürcistan ve Ermenistan`da Sakaşvili ve Paşinyan önderliğinde Rusya karşıtı politikaların boy göstermesi, Gürcistan`ı AB ile yakınlaştırmasına rağmen, Ermenistan, Paşinyan liderliğinde gizli süreç geliştirerek, sadece 2018 yılı Soros düşünce merkezinin desteği ile mevcut Sarkisyan hükumetini devirerek, AB yanlısı bir hükumeti kurabilmiştir. Ermenistan`da yaşanan bu değişim, bilinenin üzerine Güney Kafkasya`nın sömürülmesini hedefleyen güçlerin bir ürünüdür. Bu bağlamda, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev`in son açıklamalarına dikkat etmekte fayda var. Aliyev, bir açıklamasında, Paşinya`nın, Soros`un bir ürünü olduğunu açıklayarak, bu güçlerin bölge için tehlikesine dikkat çekmektedir. Nitekim, Azerbaycan-Ermenistan arasında başlayan savaş ve 3 defa (2 kere Rusya, 1 defe ABD) insanı ateşkese rağmen Ermenistan tarafının açıklanan ateşkese uymaması ve sivilleri hedef alması, bu projenin hedeflerini apaçık ortaya koymaktadır. Paşinyan, efendilerinin de istediği gibi, sivilleri hedef alarak, Azerbaycan ve Türkiye`ni, Rusya ile savaştırmak istemektedir. Fakat, bu güçlerin anlamadığı tek bir şey, bu devletlerin kendi aralarında ciddi bir uzlaşma sergiledikleri ve bir-birii arasında oluşturdukları ekonomik bağımlılıklarıdır. Devletler arasında oluşturulan işbirliğini görmemek mümkün değildir. Bu bağlamda, Rusya, Azerbaycan`ın kendi topraklarını özgürleştirmesi sürecine karışmamakla beraber, sürecin çözülmesinde, Avrupa devletlerine karşın, Türkiye`ye alternatif bakmaktadır.
29-10-2020/YADİGAR NAGİYEV/BANDIRMA