Meclis bütçe görüşmelerinde İYİ Parti ve AK Parti milletvekilleri arasında çıkan kavga, İYİ Parti milletvekili Hüseyin Örs'ün hastaneye kaldırılmasıyla sonuçlandı; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan'a "geri adım" uyarısında bulunuyor; Ukrayna, Rusya'nın iki askerî üssüne saldırıyor ve Neuralink'e yüzlerce hayvanın ölümüne neden olduğu gerekçesiyle soruşturma açıldı.
PİYASALAR & EKONOMİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı. Raporda kasım ayı tüketici enflasyonunda baz etkisiyle yaşanan gerilemenin enerji ve temel mal grubundaki fiyat yavaşlamalarından kaynaklandığı belirtilirken gıda ve alkolsüz içecekler grubunun ise fiyat artışlarıyla öne çıktığı ifade edildi.
TCMB, kasım ayında TÜFE bazlı reel efektif döviz kurunun (REDK) 55,5'ten 55,7'ye yükseldiğini, ÜFE bazlı REDK'nin ise 92,5'ten 89,9'a gerilediğini açıkladı.
REDK, TL’nin Türkiye’nin dış ticaretinde önemli paya sahip olan ülkelerin para birimlerinden oluşan sepetteki farkların üç ayrı metotla arındırılması ile elde edilir. Bu arındırma unsurları TÜFE, ÜFE ve Birim İşgücü Maliyeti’dir. Manşet değer olarak TÜFE bazlı REDK kullanılır. Endekste eşik değer 100’dür ve bu değerin üstü TL'nin değerlendiğine işaret eder.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, Türkiye'nin yenilenebilir enerji kapasitesinin gelecek 5 yıl içinde %64 büyüyeceğini tahmin ettiklerini açıkladı. Birol, bu büyüme ile Türkiye'nin bu alanda Avrupa'da dördüncü en büyük piyasa olacağını; dünyada ise ilk 10'a gireceğini ifade etti.
ABD Ticaret Bakanlığı, ülkenin ekim ayında aylık bazda %5,4 artışla 78,2 milyar dolar dış ticaret açığı verdiğini açıkladı. Ülkede ihracat, ekimde 256,6 milyar dolarla mayıs ayından bu yana en düşük seviyesini kaydetti.
İŞ DÜNYASI
• Hepsiburada, Temmuz 2021'de Nasdaq borsasında listelenmesinin ardından hisse senedi değerinin önemli ölçüde düşmesi nedeniyle "yatırımcıları korumak için" hukuk firmaları tarafından açılan soruşturmada 13,9 milyon dolar ödeyerek uzlaşmaya vardı.
• Türkiye İş Bankası, çalışanlarına ayda 1.000 lira değerinde ısınma desteği vereceğini açıkladı. Aralık ayında başlayacak destek paketi, Haziran 2023'e kadar devem edecek.
Bir adım geriden: Özel sektör çalışanlarına verilen 1.000 liralık doğalgaz ve ısınma yardımının vergi ve SGK primine tabi tutulmayacağı yönündeki düzenleme 29 Kasım’da Resmî Gazete’de yayımlanmış, istisnanın 30 Haziran 2023’e kadar yapılacak ödemeler için geçerli olacağı belirtilmişti.
Rekabet Kurulu’nda hızlı tüketim ürünleri sektöründen üretici ve tedarikçi niteliğindeki 15 teşebbüs ve perakendeci niteliğindeki 5 teşebbüse yönelik soruşturmanın sözlü savunma toplantısı dün başladı. Konuya ilişkin açıklamada "Beypazarı, Coca Cola, Doğanay, Eti, Fritolay, Gsk, Haribo, Kent, Pepsi, Redbull ve Şölen gibi şirketlerin, zincir marketlerin geleceğe dönük fiyatları ve artış tarihleri gibi bilgilerinin paylaşımına aracılık ettiği" belirtildi.
Para cezası talebi: Şirketlerin topla-dağıt karteli görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla ilgili kanunu ihlal ettikleri ve zincir marketlerle eşit derecede sorumlu oldukları, bu nedenle idari para cezası uygulanması gerektiği aktarıldı.
PepsiCo’nun ABD’deki genel merkezinde yüzlerce kişinin işten çıkarılacağı bildirildi. The Wall Street Journal’ın haberine göre, büyük ölçüde atıştırmalık ve paketli tüketim ürünleri ile içecek birimleri etkilenecek.
Araç kiralama şirketi Hertz, müşterilerin kiraladıkları arabaları çaldıkları yönündeki beyanların ardından tutuklandıkları gerekçesiyle açtıkları davada 168 milyon dolar ödeyerek uzlaşmaya vardı. Davada, şirketin uzatılan kiralama sürelerini yanlış bildirdiği, envanterini doğru tutmadığı ve hatalı polis beyanlarını düzeltmediği gibi 364 iddianın olduğu belirtildi.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) Genel Müdürü Willie Walsh, 2022’de endüstrideki zararın daha önce öngörülen 9,7 milyar doların aksine 6,9 milyar dolar olmasını ve 2023’te sektörün 4,7 milyar dolar net kâr elde etmesini beklediklerini duyurdu. Bunun, 2019’dan beri elde edilecek ilk kâr olacağı aktarıldı.
POLİTİKA
• TBMM'de dün gerçekleşen bütçe görüşmelerinde İYİ Parti ve AK Parti milletvekilleri arasında çıkan arbedede AK Parti Milletvekili Zafer Işık'ın yumruk attığı İYİ Parti Milletvekili Hüseyin Örs, fenalaşması sonucu hastaneye kaldırıldı. Kalp pili olan ve aldığı darbenin ardından kalp spazmı geçiren Örs’ün, hastanede elektroşokla müdahale edilerek hayata döndürüldüğü belirtilirken tedavisinin yoğun bakımda sürdüğü aktarıldı.
"Özür dilemeyeceğim":
Zafer Işık, Örs'ün hastaneye kaldırılmasının ardından yaptığı açıklamada "Zaman zaman Genel Kurul’da böyle şeyler olur, özür dilemeyeceğim, grubumuz uygun görürse açıklama yapar" ifadelerini kullandı.
Ceza kararı: Geçici çıkarma cezası verilen Işık için AK Partili vekillerin de ceza verilmesi yönünde oy kullandığı bildirildi.
"Fizikî bir şey olmamalı": AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, Örs'ü hastanede ziyaret etmesinin ardından yaptığı açıklamada "Hepimiz bu ülkenin insanıyız, orada her türlü ağız dalaşı olabilir ama sonunda fiziki bir şeyin olmaması gerekir." dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan'ın Rodos ve Midilli adalarında gerçekleştirdiği askerî tatbikata yönelik "Maalesef Yunanistan provokasyona devam ediyor. Tabii bizim buna karşı sessiz kalmamız mümkün değil. Silahsızlandırılmış adaların statüsünü ihlalden vazgeçmesi lazım. Ya Yunanistan geri adım atar ve anlaşmalara uyar ya da biz gereğini yaparız." ifadelerini kullandı.
Halkın Kurtuluş Partisi (HKP); Muğla, İstanbul ve Ankara'daki ihalelere ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Varank'ın akrabaları hakkında suç duyurusunda bulunduğunu açıkladı.
Neler oluyor? Emlak Konut'un Bodrum'daki 180 bin metrekare büyüklüğündeki arazinin ihalesi, Emlak Konut'un Tuzla'daki 50 bin metrekarelik arazinin ihalesi ve Emlak Konut'un Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin otobüs garajı arazisi üzerine inşa edilen Merkez Ankara projesi Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank'ın kuzeni Sedat Varank'a verilmiş; Mustafa Varank konuya ilişkin "Böyle bir işte en ufak usulsüzlük, yolsuzluk veya benim herhangi bir dahlim varsa ispat etmeyen, suç duyurusunda bulunmayan namerttir!" açıklamasında bulunmuştu.
• Cengiz Holding'in Cennet Koyu'na yapmak istediği turizm konaklama tesisiyle ilgili yeni bir karar çıktı. 2020'de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından "Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Alan" ilan edilen alanda şirketin 306 ada 1 parselde yapmak istediği dört farklı villa tipinden oluşacak toplam 58 adet konut için "ÇED gerekli değildir" dendi.
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, altı Balkan ülkesinin liderleriyle Arnavutluk'ta bir araya geldi. Toplantı öncesi yaptığı konuşmada Michel, "AB'de Balkan ülkelerinin de yer almasının çocuklarımızın geleceğini daha güvenli hâle getireceğine inanıyorum. İlerleme için çalışıyoruz" dedi.
Neden önemli? Balkan ülkeleri yıllardır AB'ye üyelik için beklediği; bazıları bekletilirken bazılarının ise süreçlerinin dondurulduğu biliniyor. Konuya ilişkin haberinde Al Jazeera, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından bu açıklamanın ve ülke liderleriyle AB'nin bir araya gelmesinin, birliğin genişlemesini savunmayan ülkelere rağmen sınırlarını genişletmek ve bölgeyi birliğe yaklaştırmak için önemli bir adım olduğunu vurguluyor.
The New York Times'ın Ukrayna'dan üst düzey bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre; Ukrayna, Rusya'nın iki askerî üssünü insansız hava araçlarıyla vurdu. Yapılan saldırıda bir üsteki iki uçağın imha edildiği, çok sayıda uçağın da zarar gördüğü belirtildi.
Bir imha açıklaması daha: Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya ordusunun 5 Aralık'ta Ukrayna'nın çeşitli bölgelerine fırlattığı 70 füzeden çoğunun Ukrayna güçlerince imha edildiğini duyurdu.
Ukrayna'ya desteğe veto: AB ülkelerince Ukrayna'ya gelecek yıl 18 milyar avro mali yardım yapılmasını içeren paket, Macaristan tarafından veto edildi. Macaristan, her üye ülkenin Ukrayna'ya kendi imkanlarına göre yardım etmesi gerektiğini savunduğunu bildirdi.
Kosova'nın kuzeyindeki şehirlerde patlama ve siren sesleri duyulduğu aktarıldı. Sırp vatandaşlarla gerilimin devam ettiği bölgenin kuzeyindeki 4 belediyede 18 Aralık’ta erken yerel seçim yapılması bekleniyor.
Neden? Kosova'da hükümet, "Sırbistan kimlik kartlarıyla ülkeye giriş-çıkış yapanlara geçici beyan formları verilmesi" ve "Sırbistan makamlarınca Kosova'daki Sırplara verilen araç plakalarının Kosova Cumhuriyeti plakalarına dönüştürülmesi" kararlarını duyurmuş, ülkedeki Sırplar duruma tepki göstermişti. Gerilimler üzerine uygulamalar ötelenmiş ve 1 Kasım'da uygulanmaya başlamıştı.
Meta Platforms, yerel haber endüstrisine yardımcı olmak için Gazetecilik Rekabet ve Koruma Yasası’nın yıllık savunma yasa tasarısına eklenmesini kapsayan önerinin ABD Kongresi tarafından kabul edilmesi hâlinde haberleri Facebook'tan kaldırabileceğini bildirdi. Önerinin, haber kuruluşlarının Google ve Facebook gibi şirketlerle toplu pazarlık yapmasının kolaylaştıracağı değerlendiriliyor.
Tercih meselesi: Meta sözcüsü Andy Stone tarafından yapılan açıklamada, şirketin, “artan trafik ve abonelikler yoluyla haber kuruluşlarına sağladığı herhangi bir değeri haksız bir şekilde göz ardı eden hükümetin zorunlu tuttuğu müzakerelere boyun eğmek yerine” haberleri platformdan kaldırmayı tercih edeceği aktarıldı.
Öte yandan: Meta’nın Gözetim Kurulu; ünlüler ve politikacılar gibi belli bir kesim üzerinde etki sahibi olan kişilerin Facebook ve Instagram’da şirket politikalarını ihlal eden içerikler paylaşmasına imkan tanıyan “Çapraz kontrol” uygulamasının bu kişilere ayrıcalık tanıdığını ve ticari kararların içerik kararlarını etkilemesine neden olduğunu belirterek sistemin yenilenmesi için çağrıda bulundu.
Federal Ticaret Komisyonu (FTC), “olası suistimal” nedeniyle bazı kripto para firmaları hakkında soruşturma açıldığını bildirdi. Soruşturma açılan firmaların isimleri ya da soruşturmanın açılmasına hangi eylemlerin yol açtığı gibi detaylar ise belirtilmedi.
Adobe'nin, telif anlaşmazlığı sorununu en aza indirmek amacıyla, belirli kriterleri karşılaması şartıyla yapay zeka (AI) aracılığıyla oluşturulan stok görüntülere izin vereceği bildirildi. AI ile görsel üretenlerin bu görselleri yapay zeka ile üretildiklerini gösterecek şekilde etiketleyeceği ve kullandıkları referans görsel ya da metin istemleri için de izin almak zorunda olacağı aktarıldı.
Bir adım geriden: Getty Images, AI ile üretilen görselleri telif sorunları nedeniyle yasaklarken Shutterstock da söz konusu görselleri satabilmek için OpenAI ile işbirliği yapmıştı.
Apple, ayarlanabilir vokaller ve gerçek zamanlı şarkı sözleriyle kullanıcıların dinledikleri şarkılara eşlik etmelerine ve düet yapmalarına olanak tanıyan yeni özelliği "Apple Music Sing"i duyurdu. Özellik, aralık ayının ilerleyen günlerinde Apple Music abonelerinin kullanımına sunulacak.
Google, masaüstündeki arama sonuçlarının artık altı sayfaya kadar “sürekli kaydırma” şeklinde yükleneceğini duyurdu. İlk olarak ABD’de İngilizce aramalar için geçerli olacak olan özelliğin daha sonra başka ülkelerde farklı dillerle destekleneceği belirtildi.
SPOR
2022 Dünya Kupası'nın son 16 turunda Portekiz, İsviçre'yi 6-1 mağlup ederek çeyrek finale yükseldi ve penaltılarda rakibi İspanya'ya 3-o'lık üstünlük kuran Fas'ın rakibi oldu.
2022 FIFA Dünya Kupası'nda çeyrek final eşleşmeleri şu şekilde:
Fransa-İngiltere
Hollanda-Arjantin
Brezilya-Hırvatistan
Fas-Portekiz
Houston Rockets'ın Philadelphia 76ers'ı 132-123 mağlup ettiği maçta Alperen Şengün, NBA'de 1000 sayı ve 200 asist barajını geçen en genç pivot oldu.
Basketbol Süper Ligi’nde 6. hafta erteleme maçında Onvo Büyükçekmece Basketbol, Anadolu Efes‘i 83-76 mağlup etti.
Basketbol Şampiyonlar Ligi C Grubu 5. maçında Galatasaray NEF, sahasında Oostende'ye 91-85 mağlup oldu.
ULEB Avrupa Kupası'nda Frutti Extra Bursaspor, deplasmanda Umana Reyer'e 78-65'lik skorla yenildi.
ALTERNATİF GÜNDEM
Neuralink’e, hayvan hakları yasalarını ihlal ettiği gerekçesiyle federal soruşturma başlatıldı. Reuters’ın haberinde, CEO Elon Musk'ın araştırmaları hızlandırma taleplerinin etkisiyle hayvan ölümleri sayısının olağandan fazla olduğu ve testler sırasında 1500 hayvanın hayatını kaybettiği belirtildi.
Endonezya'da yeni Ceza Kanunu onaylandı. Üç yıl sonra yürürlüğe girmesi beklenen yeni kanun kapsamında cumhurbaşkanına hakaret ve devlet ideolojisine aykırı konuşmak suç kapsamına girerken evlilik dışı seks bir yıla kadar hapisle cezalandırılıyor.
Apple’a, AirTag cihazlarının kişilerin takip edilmesini ve korkutulmasını kolaylaştırdığını söyleyen iki kadın tarafından dava açıldı. Davacılardan biri aracının tekerlek yuvasına eski erkek arkadaşı tarafından AirTag yerleştirildiğini belirtirken diğeri de görüşmediği kocasının cihazı çocuğunun sırt çantasına yerleştirerek hareketlerini izlediğini söyledi.
Cinayete yardım: Dava dosyasında AirTag’in daha önce iki erkek tarafından eski kız arkadaşlarını takip etmek ve öldürmek için kullanıldığı aktarıldı.
Önlemler: Cihaza ilişkin şikayetlerin ardından Apple, bu yılın başlarında bildirimlerin süresini kısaltmak ve Apple cihaz kullanıcılarının kendileri adına kayıtlı olmayan bir AirTag ile takip edilmesi hâlinde uyarılması dahil birtakım güvenlik önlemleri getirmiş; bunlara ek olarak bir de Android kullanıcılarının etraflarındaki AirTag’leri taramasını sağlayan bir uygulama yayınlamıştı.
Semtin pet shop’larını evcil hayvan sahipleriyle buluşturan GetirÇarşı, patili dostlarımızın tüm ihtiyaçlarını dakikalar içinde kapınıza getiriyor.
Marketten manava, çiçekçiden pet shop’a hizmet veren GetirÇarşı, sevimli dostlarınızın tüm ihtiyaçlarını semtinizin pet shop’larından alıp 30 - 45 dakika içerisinde kapınıza kadar getiriyor.
Mamadan oyuncağa, kumdan tasmaya on binlerce çeşit ürün, patili dostunuz için tam istediğiniz kalitede, siz eve kadar taşıma zahmetine girmeden GetirÇarşı'yla pet shoplar’dan kapınıza gelsin, size de can dostunuzla geçireceğiniz eğlenceli anlara daha fazla zaman ayırmak kalsın.
Fiyat artışları: Suçlu kim?
Zincir marketler, fahiş fiyat artışları yaptıkları ve piyasadaki rekabet ortamına zarar verdikleri gerekçesiyle bir süredir politikacıların, basının ve çeşitli kuruluşların baskısı altındaydı. Bu baskılar, geçtiğimiz günlerde Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı ve BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç’ın organize suç örgütü lideri Yakup Kürşad Yılmaz tarafından tehdit edilmesi ve Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevinden istifa etmesiyle sonuçlansa da marketlerin fiyatlandırma uygulamalarına ilişkin devam eden yasal süreçler sona ermedi.
Dün Rekabet Kurulu’nda gündem maddelerinden biri, zincir marketlerin Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 4. maddesini ihlal edip etmediğiydi. Kurul A101, BİM, Carrefoursa, Migros ve ŞOK’un satışa sunduğu pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla ilgili maddeyi ihlal ettikleri sonucuna ulaşıldığını belirtti.
Neler yaşandı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Eylül 2021’de zincir marketlere yönelik eleştirilerini dile getiriyor, fahiş fiyatlara dair düzenlemeler yapılacağına işaret ediyordu. Sorunun zincir marketlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığı sorusuna “Ağırlıklı olarak iş orada toplanıyor. Bütün üreticiden tüketiciye olan yerde zincir marketlerin buradaki yoğun ürünleri toparlaması... Bu beş tane zincir marketin topladığı ürünle piyasalar alt üst oluyor.” yanıtını veren Erdoğan, Ticaret Bakanlığı’nın bu konuda düzenlemeler yapacağını belirtmişti. Ekim 2021’deyse 5 zincir markete toplam 2 milyar 671 milyon lira idari para cezası verilmişti.
MHP lideri Devlet Bahçeli, 22 Kasım’da “Zincir marketlerde gün aşırı yapılan zamların toplumsal ve ekonomik huzurumuza tahammülsüzlük olduğu kanaatindeyiz. Sürekli zam yapan zincir marketlerin FETÖ ile irtibatlarının araştırılması gerektiğini düşünüyorum. Açgözlülere müsamaha gösterilmemelidir. Mutfaklarımıza karabasan gibi çöken kim varsa, iki yakasından tutmak devletin asli vazifesidir.” ifadelerini kullandı.
Aykaç ise 30 Kasım’da Bahçeli’nin ifadelerine karşılık "FETÖ terör örgütüyle bizi tehdit eden parti liderlerine söyleyeceklerimiz var. Bize bakarak ya bir tuğla da ben koyayım bu binanın temel taşına demeyen, bir tane dikili ağacı olmayan insanlar sizlere ve bizlere bu yakıştırmayı yapıyorlar. Bre ahlaksızlar, bre densizler sizlere bundan sonra sizin tonunuzda cevap vereceğim bilesiniz". dedi.
Bunun üzerine, Bahçeli'nin "ülkü ve ülke sevdalısı olan, davalarının gözü kara yiğitleri olarak bilinen kahramanlarımızdan" dediği organize suç örgütü lideri Yakup Kürşad Yılmaz'ın Aykaç’ı tehdit etti ve "Seni ve senin gibi sıyırtmaları uyarıyorum; vatandaşı zor durumda bırakacaksınız liderler uyarınca da çıkıp kabadayılık yaparcasına açıklama yapacaksınız öyle mi; kime kimlere hangi güce güveniyorsanız bütün güvendiğiniz güçlerle birlikte hepinize diyorum tuttuğunuz köşe başları mezarınız olur." diye seslendi.
4 Aralık’ta yeni bir açıklama yapan Aykaç, Bahçeli’den özür dileyerek Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevinden istifa ettiğini bildirdi. Yakın tarihlerde, Burdur'da bir BİM şubesinin girişine Bahçeli'nin sözlerinin olduğu reklam panosu koyulduğu, Ağrı'da A101’e ait olduğu anlaşılan 5 mağazanın mühürlendiği, Antalya'da bir BİM mağazasının camlarına "Devlet Baba" yazıldığı, yine Antalya’da başka bir BİM mağazasının camlarının kırıldığı haberleri paylaşıldı.
Bahçeli'den altınının basıldığı, Bim'in önünde koyulan pano
Suçlu zincir marketler mi?
Geçtiğimiz günlerde TÜİK, yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) kasım ayında aylık bazda %0,7 artışla yıllık bazda %136 seviyesine gerilediğini ve aylık bazda en hızlı yükselişin %5,7 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda görüldüğünü duyurdu. Gerileyen enflasyonda, hesaplama yapılan dönemde fiyat artışlarının beklenen düzeyde gerçekleşmemesinde baz etkisinin devreye girmesi ve enflasyonu düşürmesi etkiliydi. Zira, bir süredir yükselme eğilimindeki endekste ekim ayında yaşanan artış yıllık bazda %157,7’ydi.
Bu noktada zincir marketlerin fahiş fiyatlara ürün satarak kârlarını artırdığı mı yoksa enflasyonun ve artan maliyetlerin etkisiyle büyük fiyat artışları yapmak zorunda kaldıkları mı soruları akıllara geliyor. Ekonomist Erol Taşdelen yaptığı hesaplamalar sonucunda, BİM'in mağaza başına yılın ilk 9 ayında 426 bin lira kârlılık yakaladığını; bunun aylık ortalama 47 bin lira kâr anlamına geldiğini belirtiyor. Bunun yanı sıra 2022'in ilk 9 ayına kıyasla kârını %109 artıran şirketin kârının hesaplanırken enflasyon etkisinin hesaba katılmadığını da unutmamak gerekiyor.
Habertürk yazarı Fatih Altaylı, “Bunu da BİM yaptıysa” başlıklı yazısında “Marketlere sözlü saldırı fiili saldırıya dönüştü. Sözlü saldırının ise dozu attı. Tehditler başladı. Tehdit edenlerin siciline baktığınız zaman, ciddiye almamak mümkün değil.” diyor. Yazısında “kimsenin zorla herhangi bir yerden ürün almadığını, fiyatların tercihen yükseltilse bile düşürülebilecekse düşürüleceğini” bir örnekle anlatan Altaylı, dünden bugüne yalnızca gıda ürünlerinde değil, türlü cezalarda, vergilerde ve harçlarda büyük bir artış meydana geldiğini hatırlatarak “Allah aşkına söyleyin bana. Enflasyonun %84 olduğu yerde ceza ve harçlara bu zammı da BİM mi yaptı? Eğer öyle ise haklısınız. İndirin camını çerçevesini.” diyor.
Yoksa cemaat çatışması mı?
Cumhuriyet’ten Barış Terkoğlu, ürün satışından kâr etmediği aktarılan Tarım Kredi Kooperatifi (TKK) marketlerini ve BİM’i ziyaret ederek fiyat karşılaştırması yaptığını yazdı. Bazı ürünlerin BİM’de, bazılarınınsa TKK marketlerinde daha pahalı olduğunu belirten Terkoğlu, TKK’de 135 lira olan 5 kilo yağın BİM’de 155 lira olması ve TKK'de 27 lira 25 kuruş olan 250 gram dana macar salamın BİM’de 27 lira 50 kuruş olması örneklerini verdi. "Fiyatlar arasında fahiş bir fark yok. Hatta birçoğunda BİM daha ucuz. Hâliyle 'Enflasyonun sebebi BİM'dir' demek gerçekçi değil. Belli ki hayat pahalılığına bir günah keçisi aranmış sonunda BİM bulunmuş!" ifadelerini kullanan Terkoğlu, özellikle hükümetin ve ittifakı MHP’nin BİM’e yüklenişinin ve yaşanan tartışmaların altında bir tarikat zemini yattığını savunuyor. Pelikancılar ile BİM arasında 2019'da tartışma yaşandığını hatırlatan Terkoğlu, o günden bugüne zamanın beklendiğini ve fahiş fiyat söylemlerinin ardından “doğru zamanda BİM’e yönelik yüklenmeleri desteklediklerini” anlatıyor. Terkoğlu, Aykaç’ın istifasını da “şaşırtıcı olmadı” diye yorumluyor.
Gece yarısı müdahalesi
Resmî Gazete'de gece yarısı yayımlanan yönetmelik ile 200'den fazla şubesi olan zincir mağazaların, satışa sundukları ürünler ve şubelerine ilişkin verileri Ticaret Bakanlığı'nın sistemine aktarması koşulu getirildi. Zincir mağazalarda satılan ürünlere yönelik fiyat denetimi gerçekleştirilmesi beklenen düzenleme ile, verilen kamuoyuyla paylaşması ve tüketicilerin fiyat karşılaştırması yapabilmesinin önünün açılmasının hedeflendiği ifade edildi.
Konuyla ilgili attığı tweet'te “Marketler neden, enflasyon sonuç” söyleminin ‘fiyat sabitleme’ye doğru evrildiğini ifade eden ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşçu, serbest piyasa ekonomisinden ‘kontrollü piyasa ekonomisine’ geçişe karşı uyarıda bulundu.
07-2-2022- KAYNAK :APOSTO GÜNDEM
