Çatıda elektrik üretip satmanın önü açıldı. Ancak mevzuattaki zorluklar elektrik üretip, artan enerjiyi şebekeye veren üreticinin parasını almasını güçleştiriyor.
Türkiye güneş enerjisi potansiyeli pek çok Avrupa ülkesinden fazla olmasına rağmen bunu yeterince kullanamıyor. Almanya ve Danimarka gibi ülkeler, sağladıkları kolaylık ve teşviklerle evlerin çatılarında dahi elektrik üretimini artırıyor. Türkiye’de de birkaç yıl önce çatılardan üretilen elektriğin şebekeye satılmasının önü açıldı ancak mevzuat engeli ve bürokratik zorluklar, az sayıda olan yatırımcıyı da isyan ettiriyor. Çatılarında elektrik üreten yatırımcılar, elektrik dağıtım şirketlerine sattıkları elektriğin parasını tahsil edemiyorlar. Mevzuat gereği dağıtım şirketleri satın aldıkları elektriğin parasını fatura karşılığı vermek zorunda. Elektrik üretenler de şirket olmadıkları için fatura kesemiyor. Bu durum sayıları birkaç bini bulan yatırımcının canını sıkarken, yeni yatırımların yapılmasını da engelliyor.
Türkiye’nin çatıları güneş panelleri ile doldurması gerektiğine işaret eden Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Genel Sekreteri Hakan Erkan, mevzuat ve teknik şartname olarak da bunun altyapısının hazırlanması gerektiğine işaret etti. Erkan, “2-3 evrakla izin alınıp 1-2 haftaya kadar da kurulması lazım. Bununla ilgili çalışmamız gerek. EPDK bir taslak hazırladı ama bunun hızlandırılması gerekiyor. İkincisi, bu işlemler yapılırken bürokrasi azaltılmalı. Lisanssız, gerçek kişi dediğimiz Ayşe, Fatma teyze üretim yapınca, şu anda dağıtım firmaları ödeme yapmıyor. Siz sistemi kurdunuz, 2 kilowattınızı (KW) şebekeye veriyorsunuz ama parasını alamıyorsunuz. Çünkü fatura kesmeniz lazım. Mevzuat öyle gerektiriyor” dedi.
Yetkililerle görüşme halinde olduklarını ifade eden Erkan, belli miktara kadar üretim yapan kişilere ödeme yapılabilmesi gerektiğini kaydetti. Erkan, “Düşünün ayda 200-300 lira almak için şirket kurup muhasebeciye para vermek çok mantıklı değil. Aynı kira gelirlerinde olduğu gibi belli bir oranda muafiyet getirilip makbuz karşılığı ödeme yapılabilir. Bunun için uğraşıyoruz. Böylece Ayşe, Fatma teyze, Ahmet amcamız da kurduğu sistemin parasını alabilsin” diye konuştu.
Çatıya 2 KW güneş paneli koyma sürecinin 6 ay ila 1 yıl arasında sürdüğünü ifade eden Erkan, “Proje bedelleri var bu arada. 2 KW’a kadar kurduğunuz sistem için izin bedelleri ödüyorsunuz. Bunların da kalkması, bedelsiz olması lazım. Mevzuattaki uzun ve yorucu durumdan dolayı çoğu kişi bıraktı. Çünkü şu anki mevzuata göre ha 1 megawatt yapmışsınız, ha 1 kilowatt yapmışsınız. Hiçbir farkı yok. İzinler, proje bedelleri, geçici kabul, gelip bakma bedelleri ne yazık ki büyük yatırımlara göre yapılmış” ifadelerini kullandı.
YATIRIMLAR ARTAR
Mevcut mevzuatın zor olduğu için yatırımcı sayısının çok olmadığını anlatan Erkan, bunun kolaylaştırılması durumunda yatırımların hızla artacağını vurguladı. Güneş panel fiyatlarının gerilediğini belirten Erkan, “Şu anda 2-3 KW’lık sistemi 3 bin dolara kuruyorsanız, 3 yıl sonra bin dolara düştüğü zaman herkes kuracak. Bunları düzgün ve sertifikalı montaj yapmak gerekiyor” diye konuştu.
5 BİN MW ÜRETİM KAPASİTESİ VAR
2023’te güneş enerjisinde 10 bin MW’lık bir kurulu güç hedeflediklerini dile getiren Hakan Erkan, bunun yarısının çok rahat bir şekilde çatı kurulumundan karşılanabileceğini, hatta saha kurulumunun da önüne geçebileceğini aktardı. Çatılarda su ısıtma sisteminin her tarafta kullanıldığını anlatan Erkan, mevzuat olmamasının bunu sağladığını söyledi.
Sektördeki diğer sivil toplum kuruluşları ile birlikte bu konuda ortak çalıştıklarından bahseden Erkan, yeni imar yönetmeliği ile çatılara enerji panellerine yönelik düzenleme yapıldığını ama bunun kolay kurulum için tek başına yeterli olmadığını sözlerine ekledi.
ENERJİ ENSTİTÜSÜ
BANDIRMA GERÇEK - BERKAN KOZAN
