Nasıl Bir Sosyalizm Kurulmalı? ı-ıı-ııı-ıv-v-vı

NASIL BİR SOSYALİZM KURULMALI?- I

Şu anda zaman Haziran 2019, Ocak 1990 itibari ile 1917’de inşa edilmeye başlayan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarihsel misyonunu tamamlayarak tarih sahnesinden çekildi. Buna sebep Anti-Faşist Büyük Savaş sonunda 1945’den sonra Doğu Avrupa’da inşa edilen Halk Cumhuriyetlerinin karşı-devrimci ayaklanmalar ile yıkılmasıydı. Aşağı yukarı 20 yıl geçti. Şu anda 17-24 yaş kuşağında olan gençler haklı olarak soruyor. Yine “Tek ülkede sosyalizm” mi yoksa nasıl bir sosyalizm? Seçimle mi devrimle mi? Nasıl yapılmalı, neler yapılmalı? Kısaca program nedir?

1990 sonrası sosyalizmde direnen ülkeler kendine özgü yolu izleyen Çin, Sovyet çizgisini sürdüren Belarusya (SSCB içinde bazı özerk cumhuriyetler KP’li iktidarlarını sürdürdü. Bunların hepsi etnik cumhuriyetlerdi ve genellikle Türki kökenliydiler. Bir de Don Almanları...), Kore DHC, Vietnam, Laos ve Kuba. 1990’dan sonra komünizm tehlikesinin bittiğine karar veren ABD’nin Latin Amerika’da hegemonyasını gevşetmesi ile egemen kapitalist dünyada yaşayan işçi kitleleri içinde kendilerine özgü hareketler doğmaya başladı. Brezilya’da hazine topraklarını eline geçirmiş büyük toprak sahiplerine karşı küçük köylü kooperatiflerinin birleşmesinden doğan sendikal hareket bu topraklara el koymaya başladı. Latin toprak aristokrasisi ile emekçi köylüler arasında silahlı çatışmalar yaşandı. Bu hareketten maocu ulusalcı sol hareket faydalandı ve seçim yolu ile iktidara geldi. Ama proletaryayı değil küçük burjuvaziyi temsil eden hareket sonrası sonunda faşistler seçimler iktidara geldiler. Uruguay, Arjantin, Bolivya, Venezuela gb. Latin ülkelerinde işçiler yasal yolları kullanarak küçük kapitalistler tarafından kapatılarak işsiz kalmalarına neden olan fabrika ve atölyelere el koydular ve kooperatifleşerek üretime geçtiler. (Bunu örnek alan birkaç olay da ülkemizde yaşandı). Ekonomik yapılanmaların siyasi başarılara götürüşü sadece Uruguay, Bolivya ve Venezuela’da başarılı oldu. Orta Amerika ülkeleri bu rüzgârla eski devrimci örgütleri seçimle iktidara taşıdı. Burada önemli olan marjinal bütün devrimci grupların aralarındaki görüş farklarına karşın Birleşik Sosyalist Cephelerde sol sosyal demokrat, sosyalist, anarşist, feminist ve komünist grupların bir araya gelmeyi başarmalarıydı…

NASIL BİR SOSYALİZM KURULMALI? - II

1990’da tekelci kapitalist sistem mali oligarşinin denetiminde küreselleşmeyi %95 oranında tamamlamış olmasıydı. Çin her ne kadar KP hegemonyasında ise de sistem tekelci devlet kapitalizmi biçiminde ve kuralları içinde yürütüldüğü için küreselleşmenin tam göbeğinde yer almaktadır. Kendine güçlü düşmanlar bulmak zorunda olan Anglo-Amerik-Sakson kapitalist dünya Rusya-Çin önderliğinde eski düşmanlarına yeni görevler yüklemeye devam etti. Globalist emperyalizm Zionizm ile birlikte Pan-Amerikan Yeni Dünya Düzeni stratejisini uygulamaya koydu. Artık burjuvazi ile emek-gücü ile sermaye arasındaki uzlaşmaz/antagonist çelişkiden dolayı proletarya son hesaplaşma çağına giriyorlardı. Nihayet 2008’de mali oligarşinin iktisadi neo-liberalizm atağı iflas ederek sürekli kriz dönemine girildi. İktisadi evrimleşme siyasi devrimi zorunlu kılmasına karşın (yani sürekli dünya devrimini) burjuvazi her türlü devlet terörü aracını kullanarak megapol ülkelere bağımlı kıldığı yerel-kıyı ülkeleri neo-mandater faşizmler ile yönetmeyi yürürlüğe koydu. Buna karşın artık “tek ülkede sosyalizm” şansı kalmamıştır. Bunun için proleter devrimci mücadele bölgesel olmak zorundadır. Türkiye Balkanlar-Kafkasya-yakın Doğu çemberi içinde düşünülmek ve enternasyonal örgütün kurulması aynen yerel KP’lerin kurulması gibi hedef içinde olmak zorundadır…

NASIL BİR SOSYALİZM KURULMALI?-III

Sonuç olarak ülkemize dönersek bu kıskaç içindeki Türkiye’de hangi sosyalist ilkeler nasıl yaşama uygulanacaktı? Bunun için öncelikle genç kuşağın Komünist Manifesto’yu (bu konuda en iyi çalışma: “Komünist Manifesto’nun Doğuşu” Dirk J. Struik) okuması ile Marx-Engels’in 1871 Paris Komünü Üzerine (Fransa Üçlemesi) külliyatının okunması tavsiye edilir (MEGA2). Ayrıca şu unutulmamalıdır ki Bilimsel Sosyalizm, ütopya değildir, skolastik ezber de değildir. Ayrıca güncel mücadelenin mutlaklaştırılmasına da karşıdır çünkü asıl hedefini asla gözden kaçırmamalıdır.Örgütlenme KP liderliğinde olmasına karşın kesinlikle ÖZ-Yönetim/Komün ve Öz-Savunma temeli üzerinden inşa edilmelidir. En önemli ilk ilke toplumsal üretim araçları üzerinde burjuvazinin özel mülkiyetinin kaldırılıp yasaklanması ve kamu mülkiyeti anlayışının proletaryanın silahlı gücünün öz savunmasında çoğunluğun diktatörlüğü olarak sürdürülmesidir. Böylece burjuva bireyler tarafından gasp edilmiş sermayeye el konularak onu yaratan toplumsal güçlere (proletarya ve emekçi sınıflar) ortak paylaşım için verilmesidir. Aynı zamanda toprakta kesinlikle özel mülkiyetin kaldırılması zorunludur. Bu da sosyal refahın eşit biçimde uygulanabilmesi için sosyalist ekonominin inşasını zorunlu kılar.

NASIL BİR SOSYALİZM KURULMALI?-IV- PARİS KOMÜNÜ-I
  
Fransa’da Louis Bonaparte’ın cumhurbaşkanlığı ardından düzmece bir hükümet darbesinin bastırılması (2/18 Aralık/Brumaire 1851) ardından kendini “imparator” ilan etmişti. Sarayı Fransa’nın rantçı, vurguncu kapitalist burjuva, toprak sahibi aristokratları ve Katolik kilisesinin din adamlarının merkezi olmuştu. Paris’i yeniden inşa etme gb. inşaatçılık, işsizliğin yoğunlaşması, sanayi atılımlarında geç kalınması ile Fransa’nın spekülasyona veonun güdümlediği borsaya dayanan ekonomisi gittikçe kriz bataklığına saplanırken çıkışı savaştan arayan Napolyon III. sonunda Rus Çarlığının teşviki ile savaş sanayindeki teknik ilerlemelere dayanarak Prusya’ya savaş açmıştı. Ama savaş Bismarck’ın usta taktikleri ile Almanya lehine sonuçlandı. Napolyon III. Almanlar tarafından tutuklandı. Alman orduları Paris kapılarına dayandı. Paris’te Ulusal Meclisi taşıyarak Versailles’da üslenen gerici burjuva Thiers hükümeti, Blanqui (yaşam boyu hapse çevrildi- 1880 Genel Affı ile serbest kaldı) ve Flourens’e (haince katledildi) karşı ölüm kararları, cumhuriyetçi gazetelerin kapatılması ardından, Ulusal Muhafızları güçsüzleştirmek için 400 topun merkezi hükümet tarafından el konulması girişiminde bulundu- 18 Mart 1870. Sonuçta Paris halkının emekçi ve aydın sınıfları kendi ücretlerinden bağışlarla imal edilen topları ve mitralyözleri (mitralyöz olarak anılan ‘ağır makinalı’ tüfek ile seri atışlı ‘chassepot’ piyade tüfekleri Fransız icadıydı ama Prusya’ya karşı savaşta nasıl kullanacaklarını bilememişlerdi) vermeyeceklerini ilan ettiler. Böylece 18 Mart Cumhuriyetçi Merkez Komitesi tarafından “cumhuriyetin kurtuluşu” günü kabul edilir. Ulusal Muhafız Cumhuriyetçi Federasyonu Merkez Komitesi (ki Enternasyonal Paris Federasyonunun bir kararına göre kurulmuştur) iki komite 7 Ocak 1871’de Komün seçimi için ister, 26 Martta komün seçimi yapılır ve sonuçlar 28 Martta ilan edilir. 

NASIL BİR SOSYALİZM KURULMALI-V-PARİS KOMÜNÜ-II  

Ulusal Muhafız Merkez Komitesi komünün sosyal devrimci kararlarını uygulamaya başlar ve cephaneliklere el koyarak 450 bin tüfek ele geçirir. UMMK 18 Martta harekete geçmemekle Thiers’in gerici burjuva hükümetinin silahlı birliklerini toplamasına engel olmamıştır. Ayrıca en önemli hatası Marx’ın da altını çizdiği gb. gerici hükümetin yegâne mali kaynakları Fransa Bankası ile Rothschild Bankası rezervlerine elkoymamışlardır. Komün genel Konseyi’nin yanısıra kulüpler, sendikalar, gazeteler, dergiler ve kadın kulüpleri siyasi tartışmalar yaparak, Komüne öneriler sunan delegasyonlar göndermişlerdir. Kadınlar 8 Nisan’da Paris savunması ve yaralıların bakımı için Kadın Birliği’ni kurarlar.
Fakat Komün’de bağımsız sınıf partisi olarak örgütlenmiş bir proletarya partisi eksikti. Askeri çabaya yeterince önem verilmemiş, bekleyici bir tutum takınılmıştır. Hatta bu yüzden kadınlara karşı ikircil (ataerkilsel) bir tutum takınılmıştı. Ama kadınlar bu tutumu sürekli eleştirerek en ateşli savaşçılığın örneklerine vermekten geri durmayacaklardı. Kent savaşı gereklerini tam olarak yerine getirmediklerini Marx-Engels hem çatışmalar sırasında hem de sonrasında yazmışlardır. Hatta Marx’ın London’dan Komün’ün Paris savunmasındaki en zayıf yerleri hakkında isabetli görüşü ihanetin tam da o cephelerde yaşanması ile dramatik olarak yaşanmıştır… Devrimci şiddet aşırı iyimserlik göstermiş Versaillesci Thiers hükümetinin tutsak UM kurşuna dizmelerine karşın elindeki gerici tutsakları çok geç kurşuna dizmesi etkisiz kalmıştır. Özel fabrika ve işyerleri kamulaştırılmamış, işgünü ve çalışma saatleri eskisi gb. sürmüş, eski vergiler korunmuş, Paris’e giriş/kelle vergileri almakta devam edilmişti. Büyük kentlerin desteği sağlanırken kırlar ihmal edilmiş. Temel toplumsal çatışma olan proletarya ile burjuvazinin çatışması ıskalanıp yurtseverlik, cumhuriyetçilik, belediye özerkliği istemleri herşeyin üstünde tutulmuştur. (90 Komün üyesinin sadece 25’i işçi idi. Bunlarda Enternasyonal, Blanqui, anarşist taraftarlardı…) Bunun için destek alamayan “köylüye toprak, işçiye alet, herkese iş” isteyen bildiriler ilgi görmemişti…

NASIL BİR SOSYALİZM KURULMALI?-VI-PARİS KOMÜNÜ-III
  
Buna karşın Komün ilk olarak ekmek fırını işçilerinin gece yarısı çalışmalarını yasaklamış, kadınlarında çalışma hakkını tanımıştı. Devlet gereçleri için kurulu işçi kooperatiflerine öncelik verilmişti. Çalışmayan fabrikalar ve kapatılmış atölyeler karşılığı ödenmesi koşulu ile işçi birlikleri tarafından işletilmesine, birliklerin büyük bir federasyon biçimi almasına yol açan önlem alınmış. Patronal ceza sistemleri kaldırılmış. Asgari ücret güvencesi getirilmiş. İşçi ücretlerinden kesinti yapan emniyet sandıkları kaldırılmış. İş bulma büroları belediyelerin denetimine verilmiş. Meşru veya değil bütün çocuklara ve annelerine, kadınlara ödenti verilmesi öngörülmüş. Kilise ile devlet ayrılmış- sekülarizm. Dinsel öğrenim kurumları laikleştirilmiş. Zorunlu ve parasız laik okul. Parasız adalet. Seçilenlerin görevden alınabilmesi. Yargıçların ve yüksek görevlilerin seçimle gelmesi. Siyasal seçimlerin sıklıkla yapılması (1-2 yıl). Sürekli ordunun kaldırılıp yerine silahlı halkın geçirilmesi- Böylece askere yazılma yoklamalarının kaldırılması. Belediyelere özerklik, kararları alınmıştır. Komün görevlilerinin en yüksek maaşı 6 bin frankı geçemeyeceği karar bağlandı. Talih oyunları yasaklandı. Din işleri bütçesi kaldırıldı. Bütün kilise malları kamulaştırıldı (Marx, “ulusal mülkiyet” kavramını kullanıyor). Şovenizm ve halklar arası düşmanlığı temsil eden Napolyon I. diktirdiği Vendome sütunu yıkıldı. Paris dışında Sedan, Lyon, Marsilya ve Toulouse’da Komünler ilan edildi. 
(devamı sürecek)

HALİD ÖZKUL - 07-06-2019 BURHANİYE