17 Eylül 2020 Bölgemizde ve Dünyada Öne Çıkanl Gelişmeler

Bölgede ve Dünyada Öne Çıkanlar
✓ Türkiye
• BM Genel Sekreteri Guterres, Türkiye'nin ev sahipliğinde bu yıl video konferans
yöntemiyle düzenlenen "7. İstanbul Arabuluculuk Konferansı"nın açılışında konuştu.
o "Bir kutuplaşma ve bölünme salgınıyla da karşı karşıyayız."Dünyanın bir araya gelmesi
ve ortak düşmanımız olan virüse odaklanması gerekiyor. Bu nedenle siyasi süreçlere ve
barışa olan desteği yoğunlaştırmamıza yardımcı olacak küresel bir ateşkese başvurdum."
• Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal 7.İstanbul Arabuluculuk Konferansı'nın
açılışında konuştu.
o "Pandeminin dünya genelinde etkisini göz önünde bulundurarak tekrar enerji ve
dikkatimizi toplamalıyız. İstanbul Arabuluculuk Konferansı, birlikte, geleceğe dönük
düşünce şekliyle ve düşünceyi faaliyete dökerek tam da bunu yapmamıza yardımcı
oluyor. Odaklanmamız gereken üç alan var. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyindeki
kilitlenme, çok taraflılık ve ekonomi."
• Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ve BMGS Antonio Guterres'in açılışını
yaptığı 7. İstanbul Arabuluculuk Konferansı arabuluculuk alanındaki önde gelen isimleri
bir araya getiren panellerle devam edecek.
• Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, terör soruşturması kapsamında yurt dışındaki
HDP'li Osman Baydemir hakkında kırmızı bülten ve iade talebini Adalet Bakanlığına
gönderdi.
• Ege Denizi'nin kuzeydoğusunda Edirne ile Çanakkale sınırlarında yer alan Saros
Körfezi'nde "Sıfır Atık Mavi" seferberliği" başlatılacak.
• Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Türkiye-Yunanistan askeri heyetleri arasındaki teknik
toplantının sona erdiğini ve müteakip toplantının önümüzdeki hafta yapılmasının
planlandığını bildirdi.
✓ Terörle Mücadele
• Milli Savunma Bakanlığı, Irak'ın kuzeyindeki Avaşin bölgesinde eylem hazırlığındaki
PKK'lı 2 teröristin hava harekatıyla etkisiz hale getirildiğini bildirdi.
✓ Orta Doğu
• İsrail istihbarat servisi MOSSAD'ın Başkanı Yossi Cohen, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)
ile Bahreyn’den sonra Suudi Arabistan’ın da yakında Tel Aviv ile normalleşme
anlaşmasına varacağını açıkladı.
• İsrail polisinin eşlik ettiği onlarca fanatik Yahudi, sabah seansında işgal altındaki Doğu
Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde bulunan Mescid-i Aksa'nın avlusuna girdi.Kudüs İslami
Vakıflar İdaresinden yapılan yazılı açıklamada, İsrail polisi korumasındaki 124 fanatik
Yahudinin Mescid-i Aksa'nın güneybatısında bulunan El-Meğaribe (Fas) Kapısı'ndan
Harem-i Şerif'e girerek baskın düzenlediği belirtildi.
• ABD’nin İsrail Büyükelçisi Friedman'ın, Washington yönetiminin Fetih Hareketi'nden
ihraç edilen Dahlan'ı Filistin Devlet Başkanı Abbas’ın yerine getirmeyi düşündüğü
yönündeki ifadelere Filistin Devlet Başkanlığından tepki geldi.
• Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye'deki iç savaşta 652'si Beşşar Esed rejimi
güçlerince olmak üzere toplam 857 sağlık personelinin öldürüldüğünü duyurdu.
✓ Avrupa
• Avrupa Parlamentosu (AP), AB üyesi ülkelere Cemal Kaşıkçı cinayeti ve Yemen'deki
savaş nedeniyle Suudi Arabistan'a ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) silah satışlarını
kısıtlamaları çağrısında bulundu.
• Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Sırp üyesi Milorad Dodik'in "İsrail'deki
Büyükelçiliği Tel Aviv'den Kudüs'e taşıma" teklifi, Boşnak ve Hırvat üyelerce reddedildi.
• Fransa'da yaklaşık 2 ay önce göreve gelen Başbakan Jean Castex hakkında yeni
tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecini kötü yönettiği gerekçesiyle suç duyurusunda
bulunuldu. Fransa Koronavirüs Mağdurları Derneği, 3 Temmuz'da göreve gelen Castex'i
Kovid-19'un neden olduğu sağlık krizini yönetememekle suçlayarak Fransa Adalet
Divanına (CJR) şikayet etti.
✓ Amerika
• ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, Washington yönetiminin Fetih Hareketi'nden
ihraç edilen Muhammed Dahlan'ı Filistin Devlet Başkanı Abbas’ın yerine getirmeyi
düşündüğünü söyledi.
• ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Çin ve Rusya'yı uzayı savaş alanına çevirmekle
suçladı. “Katil uydularla uzayı silahlandırdılar” dedi.
✓ Afrika
• Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac, Libya'daki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife
Hafter ile bugün Paris'te yapılacak görüşmeyi reddetti.
✓ Kovid-19
• ABD'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında hayatını kaybedenlerin sayısı son 24
saatte 1123 artarak 201 bin 403'e yükseldi.
• Tahran'daki Koronavirüsle Mücadele Komitesi Başkanı Ali Rıza Zali, başkentteki yeni tip
koronavirüs (Kovid-19) vakalarında ve can kayıplarında artış olduğunu ve üçüncü
dalganın başladığını söyledi.
• İngiltere Sağlık Bakanı Matt Hancock, ülkenin kuzeyindeki bazı bölgelerde yeni tip
koronavirüs (Kovid-19) vakalarında son haftalarda ciddi artış yaşandığına dikkati
çekerek, buralarda yeni kısıtlamaların uygulanacağını duyurdu.

2. Ulusal Makamlardan Resmî Açıklamalar
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan:
o AK Parti'nin Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı'nda konuşan Cumhurbaşkanı
Erdoğan, Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığı konusunda açıklamalar yaptı.
o “Kendimizle birlikte ister tarihi bağlara dayansın, ister yeni ilişkiler kurmuş
olalım, tüm kardeşlerimiz için aynı mücadeleyi vermekte kararlıyız. Bunun adı
Türkiye modelidir.Türkiye her şeyden vazgeçerse Fransa başındaki kifayetsiz
muhterisin yol açtığı savrulmalardan kurtulup sağ duyulu bir siyasete mi yönelir?
Türkiye Suriye’den çekilirse, Suriye bir anda huzura, özgürlüğe mi kavuşur?
Oradaki tezgahı görmezden gelirsek, Kuzey Irak tüm teröristlerden mi
temizlenir?”
o "2053 vizyonumuzu dünyanın hiçbir yerinde bulunmayan, insani değerler
üzerine bina edilmiş samimi bir demokrasi, adil bir kalkınma, köklü bir hak ve
adalet ideali üzerine inşa edeceğiz. Kendimizle birlikte tüm dostlarımız ve
kardeşlerimiz için bu mücadeleyi vereceğiz."
o Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlenen Devlet Övünç
Madalyası Tevcih Töreni'ne katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan;
o "Doğu Akdeniz'de tehdit dilinin işe yaramadığı, Türkiye'nin şantaja, haydutluğa
boyun eğmeyeceği konunun muhatapları tarafından anlaşılmıştır. Akdeniz'deki
en uzun kıyı şeridine sahip ülkemizi birilerinin sahillerine hapsetmesine izin
vermeyeceğiz. Karşı tarafın kışkırtmalarına, çocuksu davranışlarına rağmen hep
haklı olmanın, büyük devlet olmanın vakarıyla hareket ettik."
• Sağlık Bakanı Fahrettin Koca:
o Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, videokonferans yöntemiyle katıldığı Dünya Sağlık
Örgütü (DSÖ) 70. Avrupa Bölge Komitesi Genel Kuruluna hitap etti.
o "Ülkem bu süreçte uluslararası dayanışmanın en somut örneklerini 150'den fazla
ülke ve uluslararası kuruluşun tedarik sürecine katkıda bulunarak
göstermiştir.Bu süreçte hem aşının güvenilirliği hem de adil dağıtımı konusunda
DSÖ'ye çok önemli görevler düşmektedir. Biz, dünyanın güçlü bir DSÖ'ye ihtiyaç
duyduğunu ve bunun savunucusu olduğumuzu her platformda vurguladık. Bu
süreçte Bölge Ofisinin Avrupa Bölgesi'nin ihtiyaçlarına en uygun çözümler
geliştirmede proaktif olduğunu görmek bizleri ayrıca memnun edecektir."

• Dışişleri Bakanlığı:
(Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy’un BM Genel Sekreteri Çocuklar ve
Silahlı Çatışma Özel Temsilcisi Virginia Gamba'nın Sözde “SDG" Elebaşıyla
Görüşmesi Hakkındaki Soruya Cevabı)
o "Gamba'nın, terör örgütü PKK/PYD/YPG güdümündeki sözde SDG elebaşı Şahin
ve diğer terör örgütü mensuplarıyla telekonferans yöntemiyle bir görüşme
gerçekleştirmesi terörle küresel mücadele açısından vahim bir durumdur."
o "Bu tutum terörle mücadele konusundaki BM kararlarının açık şekilde ihlalidir.
BM'nin terörle mücadeledeki inandırıcılığına darbe vurmaktadır."
o "Terör örgütü PKK/PYD/YPG'nin, cinsel istismardan zorla silah altına almaya
kadar uzanan çocuklara karşı işlediği en ağır insanlık suçlarının önlenmesinin
yolu, terörle mücadele tedbirlerinin samimi ve etkin şekilde, terör örgütleri
arasında ayrım gözetilmeksizin hayata geçirilmesidir. "

3. Uluslararası Medya Yansımaları
ALMANYA
Björn Blaschke: Libya Başbakanı Fayez el Sarrac hükümeti, BM ara buluculuğuyla, Libya'yı
istikrara kavuşturmak için 2015 yılında göreve başladı ancak başarılı olamadı. Uzmanlar,
Sarrac'ın istifasının siyasi barış sürecini ilerleteceğini umuyor.
Fayez el Sarrac akşam televizyonda yaptığı bir konuşmada Libyalılara seslendi: El Sarrac, "En
geç ekim ayı sonuna kadar görevlerimi yeni kurulacak hükümete ve Meclise teslim etmek
istiyorum." şeklinde konuştu.
Sarrac kendisini olumlu gösterircesine, "Bana karşı sistematik bir şekilde uluslararası
kampanyalar yürütüldü ve bu beni çok incitti. Libya ve Libya halkının yararına bu tartışmalara
girmemeye karar verdim." şeklinde ifadelerde bulundu. Gerçekte ise Türkiye ile ittifaka girdi.
Türkiye Libya’ya paralı askerler ve silahlar gönderdi. Sarrac bunların yardımıyla, Hafter’i ve
onun yanındaki savaşçıları geri püskürtmeyi başardı. Geçen ağustos ayında Sarrac ateşkes
çağrısında bulundu ancak Hafter bu çağrıyı reddetti.
Uluslararası baskı altında, rakip kamplardan delegeler bu ay görüşmeler için bir araya geldi.
Görünüşe göre her iki taraf da yeni bir hükümet kurulması ve seçimlerin 18 ay içinde yapılması
konusunda anlaştı. Tartışmalı Sirte şehrinin askerden arındırılması da geçici olarak kabul edildi.
Burası Hafter tarafından kontrol ediliyor ve Libya'nın büyük petrol yataklarına açılan kapısı
olarak kabul ediliyor. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün yaptığı açıklamada,
Türkiye ile Rusya'nın son görüşmelerinde ateşkes anlaşmasına yaklaştıklarını söyledi. Ablukaya
bir son mu verilecek?
ARD’ye konuşan Birleşmiş Milletler eski Libya Özel Temsilcilisi Martin Kobler, "Siyasi ilerleme,
2015'ten beri çatışan çıkarlardan ötürü engellendi. Elbette işin içinde çok para var. Libya,
Afrika'nın en zengin petrol ülkesi. Aslında bu değişimle siyasi süreçte yeni bir başlangıç fırsatı
yaratılmış olunuyor ve bu güzel bir gelişme." diyor.
Bu bağlamda Kobler, Sarrac'ın istifasını olumlu görüyor: Kobler, "Berlin sürecinin yeniden hız
kazanması umulmaktadır. Almanya, hem Libya'nın doğusunda hem de batısında tarafsız dürüst
bir aktör olarak görülüyor ve bu durum büyük bir fırsat sunuyor." diyor.
İNGİLTERE
Reuters: Diplomatlar Reuters’a yaptıkları açıklamada, haziran ayında Fransız ve Türk gemileri
arasında yaşanan anlaşmazlığa ilişkin NATO soruşturması, Paris ve Ankara savaş nidaları
atarken kamuoyuna açık biçimde tartışılmasının çok sakıncalı olduğunun değerlendirildiğini
söylediler.
Konu, aynı zamanda enerji hakları yüzünden Yunanistan ve ittifakın lideri ABD ile anlaşmazlık
içinde olan Türkiye ile ilgili olarak NATO’nun sorunlarına vurgu yapıyor.
10 Haziran’da bir Fransız fırkateyni Libya’ya silah kaçırdığından şüphe edilen Tanzanya bayraklı
bir gemisini incelemek istemişti.
9
GÜNDEM BİLGİLENDİRME RAPORU
17 Eylül 2020 - AKŞAM
Fransa söz konusu gemiye eşlik eden Türk gemilerinin fırkateynini taciz ettiğini söylüyor ve
Türkiye’yi BM’nin ambargosunu delmekle suçluyor. Türkiye bunu reddediyor ve fırkateynin
saldırgan davrandığını söylüyor.
Bir NATO yetkilisi raporun tamamlandığını söyledi ancak yorum yapmayı reddetti.
Avrupalı bir diplomat, “Halının altına süpürüldü.” dedi.
Başka bir diplomat ise NATO’nun, askeri gücü ve stratejik konumu nedeniyle Türkiye’yi yanında
tutma konusunda kararlılığı nedeniyle ülkeyi suçlama konusunda istek olmadığını söyledi.
Fransa ve Türkiye cumhurbaşkanları, Türkiye’nin Yunanistan ve Kıbrıs’ın hak iddia ettiği
sularda hidrokarbon kaynakları aramasıyla ilgili tartışmada da karşı karşıyalar.
NATO burada da nahoş olayların yaşanmaması için elinden geleni yapmaya çalışıyor.
Üst düzey bir NATO yetkilisi, “Paris, Atina ve Ankara’dan gelen her ifade müttefiklerin
pozisyonlarından geri adım atmalarını daha da zorlaştırıyor.” dedi.
NATO içerisinde Türkiye ile ilgili anlaşmazlıklar yeni değil.
Geçen yıl Türkiye NATO’nun Washington tarafından desteklenen Suriyeli Kürtlere karşı
mücadelesinde Ankara’ya destek vermemesi durumunda Baltık ve Polonya savunma planını
desteklemeyi reddetti.
Ayrıca Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi satın alması ABD’yi küçümseme
olarak algılandı.
The Times: İngiliz turistler için seçenek olarak geriye kalan az sayıdaki “Covid'siz” ülkelerden
Türkiye için tatil talepleri artarken Danimarka’nın da bugün karantina listesine eklenmesi
bekleniyor.
Geçtiğimiz iki ay boyunca, daha önce güvenli görülen 20’den fazla ülkeye karantina kısıtlamaları
uygulandı. Ülkelerin durumunun değişmesinin ardından birçok turist tatillerini yarıda bırakmak
zorunda kaldı, bunlardan en fazla öfkeye sebep olanı, tatil için yeşil ışık yakılmasından yalnızca
üç hafta sonra İngiltere’nin karantina listesine eklenen Portekiz oldu.
Sonbahar güneşinden yararlanmak isteyen İngiliz turistler için az sayıda tatil bölgesi mevcut.
İtalya, Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan’ın bazı bölgeleri ve Portekiz’in Madeira, Azor adaları.
Fiyat karşılaştırmaları yapan internet sitesi Travelsupermarket, tatil için en risksiz bölge olarak
görülen Türkiye’ye giden İngilizlerin sayısının arttığını belirtti.
Tatil rehberi PC Agency internet sitesi çarşamba günün yayımladığı verilerde, 100 bin kişi başına
düşen vaka sayısının Türkiye’de 13,8, Kıbrıs’ta 3,3, Yunanistan’da 17,7 ve İtalya’da 16,3
olduğunu vurguladı.

DEĞERLENDİRME
1. Yorum & Analiz
“Yeni Normalde Barış için Arabuluculuk” temasıyla 17 Eylül 2020 tarihinde ilk kez çevrimiçi
olarak düzenlenen 7. İstanbul Arabuluculuk Konferansı Türkiye'nin, izlediği "girişimci ve insani
dış politika"yla bulunduğu bölge ve ötesinde, barış, refah ve istikrarı tesis etme hedefinin
tezahürü olmuştur. Dış politika stratejisinin bir parçası olarak sorunların çözümünde diyalog
yoluyla diplomatik yöntemlerin kullanılmasından yana olan Türkiye’nin bu konudaki faaliyetleri
ve uygulamaları, dünya genelinde oldukça geniş yankı bulmuş, Türkiye'nin terörle mücadele
stratejilerinde, Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarında, Suriye krizinin çözümü için Astana
toplantılarıyla siyasi sürece verdiği destekte, Rusya'nın Soçi kentinde imzalanan ve İdlib'de
insani faciayı önleyen mutabakat zaptı ile yasadışı göçle mücadelede yaptığı önemli katkılarda,
girişimci anlayışı ve insani duruşunu gözlemlemek mümkün hale gelmiştir. Türkiye'nin 2053
vizyonunu dünyanın hiçbir yerinde bulunmayan, insani değerler üzerine bina edilmiş samimi bir
demokrasi, adil bir kalkınma, köklü bir hak ve adalet ideali üzerine inşa edeceği ve bu
mücadeleyi Türkiye'nin tüm dostları adına vereceği teminatında bulunan Cumhuurbaşkanı Erdoğan da Türkiye'nin insani dış politikasının garantörü olarak öne çıkmaktadır.

17-09-20207CUMHURBAŞKANLIĞI İLETİŞİM BAŞKANLIĞI/ÇANAKKALE BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ